Detox voor paarden

The Natural Way - gespecialiseerd in jeuk en huidklachten en het natuurlijk behandelen van zomereczeem, mok en CPL.

Voor het ene paard is een detox een wondermiddel, voor het andere een ondersteunende stap in de juiste richting of net nefast voor de gezondheid. Oef, het kan dus veel kanten opgaan! Wat is dan wijsheid? Want 'baat het niet dan schaadt het niet' gaat hierbij echt niet op.

In dit artikel bespreek ik wat een detox of reinigingskuur voor paarden precies is, welke voor- en nadelen er aan verbonden zijn en hoe je nu weet of je paard er nood aan heeft of niet. 

Allereerst gaan we een kijkje nemen bij de wilde paarden om hun ingenieuze systeem beter te kunnen begrijpen, en te leren hoe de natuur dit proces zelf regelt. 

Lees ook: De zin en onzin van detoxen

 

Foto © Laura Cleirens 

Inhoud

• Wilde vs. gedomesticeerde paarden
• Afvalstoffen
• Organen van de grote schoonmaak
• Lever
• Nieren
• Pancreas of alvleesklier
• Lymfestelsel
• Huid
• Wanneer detoxen, en wanneer niet?
• Keuzestress
• Alternatieve therapieën
• Natuurlijke ondersteuning met kruiden
• Grote brandnetel (Urticia dioica)
• Paardenbloem (Taraxacum officinale)
• Jeneverbes (Juniperus communis)
• Kleefkruid (Galium aparine)
• Mariadistel (Silybum marianum)
• Goudsbloem (Calendula officinalis)
• Artisjok (Cynara scolymus)
• Wat nog meer?
• Zomereczeem lotion - The Natural Way
• Mok olie - The Natural Way
• Beweging! 

Wilde vs. gedomesticeerde paarden

Wilde paarden hebben een goedwerkende ingebouwde detox, net zoals ieder gezond paard heeft. In de winterperiode, wanneer het kouder wordt en er minder voedsel te vinden is, gaat de kudde paarden vasten en vermageren ze. De paarden hebben minder voedsel ter beschikking, maar meer energie over – die normaal naar het verteren gaat – en hiermee gaan ze aan de slag: de grote schoonmaak wordt gestart! De afvalstoffen die in het vetweefsel zitten worden afgebroken en in het vroege voorjaar gaat de kudde op zoek naar jonge planten en kruiden die een ondersteunende en stimulerende werking hebben in het schoonmaakproces.

Onze gedomesticeerde paarden worden in de winter eerder volgepropt met voer waardoor ze te veel voedingsstoffen (en dus ook afvalstoffen) binnen krijgen, te veel energie over hebben (en te weinig energie kunnen verbruiken), minder bewegen, et cetera.

Het ideale recept om tijdens het vroege voorjaar klachten te ontwikkelen zoals zomereczeem, jeuk, mok, hoefbevangenheid, insuline resistentie (IR),...

Hier komt de detox kuur om de hoek kijken, want deze gaat de organen die grote schoonmaak houden – de lever, nieren, pancreas en lymfestelsel – stimuleren.
Kies voor een detox kuur die al deze organen stimuleert en een prebiotische werking heeft, ter ondersteuning van de darmflora. MAAR doe dit enkel in samenwerking met een holistisch dierenarts, voedingsexpert of therapeut. Dit kan namelijk nefaste gevolgen hebben wanneer het lichaam en organen o.a. reeds overbelast zijn, waardoor het niet meer weg kan met afvalstoffen.  

Afvalstoffen

Onder afvalstoffen verstaan we de toxines/restanten van ontworming, medicatie, entingen, voeding, water-lucht- en bodemvervuiling, smaak-en geurstoffen, bestrijdingsmiddelen, schimmels, giftige stoffen, giftige planten,…

Het afvoeren van afvalstoffen is belangrijk om er voor te zorgen dat je paard een goede weerstand blijft behouden en niet ziek wordt. Door een reinigingskuur of detox worden de gifstoffen afgevoerd die zich in het lichaam hebben opgestapeld. Een gezond paard regelt dit proces helemaal zelf en heeft geen ondersteuning nodig.

Niet ieder paard is echter in staat om deze afvalstoffen zelf voldoende af te voeren. Sommige organen kunnen overbelast raken, zoals de darmen, lever, nieren, milt, longen en lymfestelsel. Deze organen houden grote schoonmaak in het paardenlichaam door uitscheiding van zweet, urine, mest, uitademing,...  

Wanneer je paard niet voldoende afvalstoffen zelf kan afvoeren, ontstaan er klachten. Je herkent vast wel de paarden met vieze ogen die tranen, gele uitscheiding vertonen of zelfs infecteren. Daarnaast komen ook neusvloeiing, hoefzweren, galbulten, dikke benen, verminderde conditie en geïrriteerde luchtwegen voor. Ook de huid en vacht kunnen er dof, vettig en schilferig gaan uitzien met een verhoogd risico op mok,  zomereczeem, hoefbevangenheid, insuline resistentie (IR), EMS, etc. Paarden kunnen vaak moeilijk verharen of hebben problemen met het aanmaken van een dikke wintervacht.

Paarden met zomereczeem en andere jeuk gerelateerde klachten hebben meestal moeite met het verwerken van deze afvalstoffen, waardoor klachten (symptomen) zoals jeuk, schuren, wondjes, doffe vacht, huidproblemen, etc. zichtbaar worden.

Wanneer er een te veel aan afvalstoffen is opgebouwd wordt je paard aantrekkelijker voor mugjes en vliegen en ontstaat er meer jeukgevoeligheid en een mogelijke ontsteking van de manenkam/staartaanzet. Dit is ook van toepassing bij paarden die foutieve voeding krijgen en overgewicht hebben. Een goede detox kuur kan veel zomereczeem-gerelateerde klachten verhelpen. MAAR doe dit enkel in samenspraak met een holistisch dierenarts, voedingsexpert of therapeut.

Wanneer je paard een teveel aan afvalstoffen heeft, en deze niet of moeilijk zelfstandig kan verwerken, kan een detox ook nefaste gevolgen hebben (zoals extra jeuk, mok, hoefbevangenheid,...). 

 

Organen van de grote schoonmaak

Lever

De lever is de chemische fabriek van een paard, waar toxines worden opgenomen en omgezet in onschadelijke bestanddelen. De lever weegt gemiddeld 5 kg en is roodbruin van kleur. In de lever worden sommige stoffen die daar ontstaan afgevoerd via het bloed of met de gal. Maar wist je dat een paard geen galblaas maar galgangen heeft? Deze gal helpt bij de vertering van vetten en wordt rechtstreeks in de dunne darm uitgescheiden. Daarnaast speelt de lever nog een belangrijke rol in het spijsverteringssysteem en hormonale stelsel en is hij de opslagplaats voor voedingsstoffen (Vit. A/D/E/K en ijzer).

Hoe meer afvalstoffen de lever moet verwerken, hoe belangrijker het wordt om deze te ondersteunen in zijn functioneren. Zo wordt vermeden dat er (te veel) afvalstoffen in het lichaam worden opgeslagen. 

Ook correcte voeding speelt hierbij een belangrijke rol. Vermijd voeding met te veel suikers, zetmeel en eiwitten en neem het graasbeleid onder de loep. Paarden zullen een tekort zoveel mogelijk zelf proberen opvangen door hun voedsel te selecteren.
De meeste weides zijn echter te eentonig en niet geschikt voor paarden. De voeding die je paard hier op kan terugvinden is vaak zo beperkt, waardoor hij vaak een te grote hoeveelheid zal eten om zijn tekort toch te kunnen aanvullen. Het nadeel hiervan is dat hij daardoor ook te veel van andere voedingsstoffen gaat opnemen. De spijsvertering zal hierdoor uit balans geraken, met als gevolg dat afvalstoffen zich in het lichaam gaan opstapelen in de vorm van vetreserves (overgewicht). De huid als grootste (uitscheiding)orgaan zal dan weer hierop reageren, waardoor jeuk tot uiting kan komen.

Nieren

Net zoals mensen hebben paarden twee nieren. Deze spelen een grote rol bij de vochtbalans, het uitscheiden van afvalstoffen, reinigen en filtreren van het bloed en het reguleren van de bloeddruk. De goede stoffen in het bloed worden weer naar de bloedbaan getransporteerd, terwijl de afvalstoffen in de vorm van urine via de blaas worden afgevoerd. Alleen al daarom is het belangrijk dat paarden dagelijks voldoende vers drinkwater ter beschikking hebben.

Pancreas of alvleesklier

De pancreas maakt insuline en enzymen aan, produceert hormonen en regelt de bloedsuikerspiegel. Wanneer deze niet goed functioneert komt insuline resistentie (IR) om de hoek kijken. Insuline zorgt ervoor dat de glucose in de lever wordt afgebroken en ondersteunt de opname van suiker door de spier- en vetcellen uit het bloed. 

Lymfestelsel

Het lymfestelsel voert afvalstoffen, weefselvocht en ziektekiemen af. Het lymfestelsel werkt nauw samen met de andere orgaansystemen en heeft een positief effect op het immuunsysteem. 

Huid

De huid is het grootste orgaan van je paard en wordt ingeschakeld wanneer er te veel opgebouwde afvalstoffen in het lichaam zitten. Dit kan zich uiten in vette schilfers, jeuk, etc. waarover verderop in dit artikel meer.

Wanneer detoxen, en wanneer niet?

Een detox of reinigingskuur in het voorjaar (februari/maart) kan je paard o.a. helpen met het afvoeren van afvalstoffen. Deze detox kan bestaan uit verse of gedroogde kruiden, een mix of samengestelde vloeibare producten. Deze varianten zijn allen handig omdat je je eenvoudig aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) kan houden.

MAAR!

Een detox kuur is niet voor ieder paard aangeraden, omdat het een sterk reinigend effect heeft op het lichaam van je paard, veel energie vergt én net voor nog meer klachten kan zorgen. Niet ieder paard heeft in het voorjaar een goede weerstand, darmgezondheid, algemene gezondheid en dus kan een detox de lever, nieren, huid, etc. net nóg meer gaan overbelasten. Hierdoor kan net nog meer jeuk ontstaan, maar ook mok, hoefbevangenheid,... Dit zijn klachten die een indicatie geven over hoe het met de gezondheid en uitscheidingscapaciteiten van je paard gesteld staat. Het kan zijn dat je paard te veel afvalstoffen in zijn lichaam heeft (omdat het deze niet zelfstandig kán verwerken), dat de uitscheiding niet meer of onvoldoende werkt, maar dus meestal een combinatie van beide.

Geef je paard dus enkel een detox in overleg met je dierenarts en/of voedingsexpert en ga niet zelf experimenteren.

Een beter alternatief dan een detox is eerst de gezondheid, voeding en management onder loep nemen, te analyseren wat de individuele noden van je paard zijn en dan gericht de gezondheidstoestand te verbeteren.
Want jeuk is een symptoom van iets groters, dat over de jaren kan ontstaan, zich kan opstapelen en pas naar buiten komt wanneer het écht te veel wordt voor het lichaam.

Je gaat dus niet enkel de symptomen bestrijden (via een detox) maar de oorzaak aanpakken via voeding, het management en de gezondheid ondersteunen in de vorm van alternatieve therapieën (zie hieronder) en eventueel ook met kruiden met een reinigende en aansterkende werking die je afwisselend aanbiedt, telkens een handje per kruid per dag.
Je kan het overzicht van deze kruiden én hun werking en toepassing hier terugvinden.
Als je bij de gelukkige bent die beschikt over een biodivers weiland (of omgeving), kan je paard vele van deze kruiden zelf op een natuurlijke wijze selecteren, wat hij wanneer wel of niet nodig heeft. 

Heb je hier vragen over of hulp nodig? Bespreek dit dan met je holistisch dierenarts, therapeut of voedingsexpert die de individuele situatie van je paard kan bekijken en behandelen. 

Besloten om toch een detox kuur te geven? Houdt dan rekening met het volgende:

- Detox geen paard wat ziek of verzwakt is.
- Vermijd het geven van een detox kuur tijdens de eerste en laatste 3 maanden van de dracht.
- Wanneer je paard leverproblemen, darmproblemen, een verminderde weerstand of allerlei vage klachten heeft is het belangrijk dat je deze problemen eerst aanpakt alvorens een reinigingskuur te starten. Op deze manier voorkom je dat de uitscheidingsorganen (nog meer) overbelast raken en je paard ziek(er) wordt.
- Wanneer je paard al reguliere medicatie krijgt, vraag je best eerst raad aan je dierenarts voor je start met een detox omdat er een wisselwerking kan ontstaan. - Een paard dat gezonde en gevarieerde voeding krijgt, heeft wellicht geen nood aan een detox. De keuze uit je aanbod van verschillende (verse) kruiden, takken en twijgjes zorgt voor een gezond paardenlichaam.

Keuzestress

Er bestaan kant-en-klare kruidenmengsels met een reinigende en antioxidante werking of andere natuurlijke producten zoals homeopathische druppels en andere natuurpreparaten. 

Een detox kuur kan erg ingrijpend zijn op het paardenlichaam. Laat je dus steeds bijstaan door een expert die naar je paard komt kijken, de situatie onder loep neemt en een behandeling afstemt op de noden van je paard.

Hieronder bespreken we nog enkele kruiden met een reinigende werking, die je aan je paard kan voeren ter variatie op gezonde voeding. 

Alternatieve therapieën

Je kan je paard ook (laten) ondersteunen door middel van (sport)massage, acupressuur of manuele lymfedrainage (MLD). Hiermee wordt het lichaam ondersteund om afvalstoffen te verwijderen zodat het lymfestelsel schoon blijft.

Natuurlijke ondersteuning met kruiden

De belangrijkste kruiden die helpen om afvalstoffen af te voeren:

Grote brandnetel (Urtica dioica)

Vanaf het vroege voorjaar komen de brandnetels weer tevoorschijn – en dat is niet zomaar handig. Brandnetels helpen bij het afvoeren van afvalstoffen, ondersteunen het lymfestelsel, verhogen de weerstand en helpen bij het afweren van virussen, allergieën, ontstekingen en meer. Daarnaast zijn ze de ideale ondersteuning bij zomereczeem en hoefbevangenheid.  

Pluk de verse toppen van de brandnetel in het voorjaar en laat ze drogen in de zon voor je ze na enkele uren aan je paard voert. Hierdoor gaat de prik er uit.

Je kan al brandnetels drogen om in het najaar/winter aan je paard te voeren. Daarnaast kan je doorheen het jaar brandnetels afknippen en laten drogen in de zon. Je paard weet vanzelf wanneer ze klaar zijn om te eten.

Ons artikel bomvol informatie over de werking van Grote brandnetel lees je hier.

Wist je dat brandnetels ook een waardplant zijn van vele insecten? Zo leggen vlinders hun eitjes op de onderkant van de bladeren. Zo hebben ze wanneer ze transformeren tot rups meteen voedsel. Andere insecten verschuilen zich dan weer in de verdroogde stengels. Door hier en daar wat brandnetels te laten staan, verhoog je de biodiversiteit en help je de natuur een handje!

 

Paardenbloem (Taraxacum officinale)

Paardenbloem stimuleert de lever- en galfunctie en heeft een urine drijvende werking (“Pisbloem”). Het is een natuurlijk bloedzuiverende plant die gifstoffen uit de lever en nieren afvoert. Dus ook bij zomereczeem kan de Paardenbloem een bijdrage leveren. Daarnaast worden de maag-darmfuncties gereguleerd en de eetlust opgewekt. Dankzij de bitterstoffen in de plant wordt de spijsvertering gestimuleerd en constipatie tegen gegaan.

Het ideale moment om de wortels van de Paardenbloem te oogsten is het voor- en najaar. Gebruik daarnaast de verse, jonge bladeren en bloemen.

Foto: Ole Husby

Jeneverbes (Juniperus communis)

Jeneverbes is een heester die 3-6 m hoog wordt met scherpe naalden. De diepblauwe bessen zijn antiseptisch, hebben een urinedrijvende, lever stimulerende en spijsvertering bevorderende werking. 

 

Kleefkruid (Galium aparine)

Kleefkruid werkt bloedzuiverend, ontgiftend, ontstekingsremmend en vochtafdrijvend. Je kan deze aanwenden bij spijsverteringsklachten, als ondersteuning voor de lever en de urinewegen. Een prachtig kruid om te gebruiken bij lymfedrainage, stalbenen, einschuss ("olifantenpoten"), hoefbevangenheid, zomereczeem en spier- en gewrichtsklachten. Je gebruikt hiervan de hele plant.

 

Mariadistel (Silybum marianum)

Mariadistel staat bekend om haar ontgiftende en onstekingswerende werking en stimuleert de lever-, gal- en pancreas. Hiervan worden de vruchthoofdjes en zaden gebruikt.

 

 

Goudsbloem (Calendula officinalis)

Goudsbloem helpt bij maag-en darmklachten, werkt bloedzuiverend en als stimulans van de bloedsomloop. Ideaal bij zomereczeem, wondjes,... Pluk de bloemenhoofdjes wanneer ze open staan en voer ze vers of gedroogd.

Lees hier nog meer over Goudsbloem in het artikel dat ik schreef.

 

Artisjok (Cynara scolymus)

Artisjok is een bron van o.a. Vitamine C en antioxidanten die het immuunsysteem ondersteunen. Artisjok werkt vocht afdrijvend en helpt zo afvalstoffen af te voeren via de nieren. Daarnaast is het een stimulans voor de galproductie, beschermt ze de lever tegen giftige stoffen en verbeterd ze de spijsvertering. 

 

 

 

Andere interessante kruiden die een heilzame werking hebben voor je paard met zomereczeem, jeuk, mok, etc., kan je terugvinden in onze gratis download: Zomereczeem Checklist of in dit artikel.

 

Wat nog meer?

Wat kan naast een detox nog meer helpen voor je paard? 

Paarden met zomereczeem hebben vaak last van een te veel aan opgebouwde afvalstoffen, die het lichaam verlaten langs de huid in de vorm van vette schilfers. Foto: Jill W.(1 dag verschil tussen de foto's)

Zomereczeem lotion - The Natural Way

Zomereczeem lotion – The Natural Way

Indien je paard zomereczeem of andere jeuk gerelateerde klachten heeft, kan onze Zomereczeem lotion helpen. Onze Zomereczeem lotion is 100 % natuurlijk en duurzaam, op basis van etherische oliën en zoete amandelolie.
Meteen zichtbaar resultaat! De jeuk en het schuren verdwijnen en de haargroei wordt gestimuleerd.

Door de ondersteunende, reinigende eigenschappen van Zomereczeem lotion kan er bij sommige paarden die afvalstoffen hebben opgebouwd, een korte periode (+- 1-2 weken) een vette schilfervorming ontstaan aan de manen en staartaanzet, eventueel gepaard met een gevoelige huid. Door de oude huid los te laten en nieuwe te vormen, worden onnodig opgeslagen afvalstoffen afgevoerd en het lichaam gereinigd. Moeder Natuur doet haar werk en gebruikt hierbij het grootste orgaan van het paard: de huid. Het optreden van dit proces kan ook een indicator zijn - een aanwijzing van het lichaam dat er ondersteund of verder gekeken dient te worden naar onderliggende oorzaken.

 

Mok olie - The Natural Way

Mok olie - The Natural Way

Onze Mok olie is een 100 % natuurlijk en duurzaam product op basis van etherische oliën en zoete amandelolie. Ter behandeling van mok, rasp en regenschurft/rainrot bij paarden.

 

Beweging!

We mogen deze basisbehoefte van het paard natuurlijk niet vergeten. Wist je bijvoorbeeld dat zomereczeem bij sportpaarden niet zo vaak voorkomt? Doordat zij actief bewegen kunnen ze negatief opgebouwde energie beter omzetten en afvalstoffen sneller afvoeren. Moet je nu je paard door het dolle heen gaan trainen? Nee, maar voldoende beweging is gezond! 

Kort samengevat: Bekijk het totaalplaatje, de individuele noden van je paard en laat je steeds bijstaan door een holistisch dierenarts, therapeut of voedingsexpert wanneer je een detox overweegt.

Lees hier onze andere artikels.

 

Ontdek hier onze 100 % natuurlijke Zomereczeem lotion, Mok olie, CPL olie en Natuur Shampoo en E-book OERVOER over gezonde voeding voor jeukgevoelige paarden. 

 

© Laura Cleirens - 2020.07.15
Laatst bewerkt: 2024.02.18